diff options
Diffstat (limited to 'files/tr/web/javascript/guide/introduction/index.html')
| -rw-r--r-- | files/tr/web/javascript/guide/introduction/index.html | 134 |
1 files changed, 0 insertions, 134 deletions
diff --git a/files/tr/web/javascript/guide/introduction/index.html b/files/tr/web/javascript/guide/introduction/index.html deleted file mode 100644 index 64b7180c80..0000000000 --- a/files/tr/web/javascript/guide/introduction/index.html +++ /dev/null @@ -1,134 +0,0 @@ ---- -title: Introduction -slug: Web/JavaScript/Guide/Introduction -translation_of: Web/JavaScript/Guide/Introduction ---- -<div>{{jsSidebar("JavaScript Guide")}} {{PreviousNext("Web/JavaScript/Guide", "Web/JavaScript/Guide/Grammar_and_types")}}</div> - -<p class="summary">Bu bölümde JavaScript tanıtılacak ve bazı temel kavramları üzerine yoğunlaşılacaktır.</p> - -<h2 id="Halihazırda_biliyor_olmanız_gerekenler">Halihazırda biliyor olmanız gerekenler</h2> - -<p>Bu rehber aşağıdakileri biliyor olduğunuzu varsayar:</p> - -<ul> - <li>İnternet ve World Wide Web ({{Glossary("WWW")}}) hakkındaki genel kavramlari anlayabiliyor olmak.</li> - <li>İyi derecede HyperText Markup Language ({{Glossary("HTML")}}) bilgisi.</li> - <li>Biraz programlama deneyimi kazanılmış olması. Eğer programlamaya yeni başlıyorsanız anasayfadaki JavaScript <a href="/tr/docs/Web/JavaScript#Eğitim_Setleri">eğitim setleri</a>nden birini deneyin.</li> -</ul> - -<h2 id="JavaScript_hakkında_nereden_bilgi_edinirim">JavaScript hakkında nereden bilgi edinirim</h2> - -<p>MDN'deki JavaScript dökümantasyonu şunları içerir:</p> - -<ul> - <li><a href="/en-US/Learn">Web'i öğrenmek</a>: yeni başlayanlar için bilgi verir ve programlama ve internetin basit kavramlarını tanıtır.</li> - <li><a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/Guide">JavaScript Rehberi</a>: (bu rehber) JavaScript dilini ve nesnelerini genel olarak tanıtır.</li> - <li><a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/Reference">JavaScript Referansı</a>: JavaScript için detaylı başvuru kaynaklarını içerir.</li> -</ul> - -<p>JavaScript'te yeniyseniz, <a href="/en-US/Learn">öğrenme alanı</a> ve <a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/Guide"><u><font color="#0066cc">JavaScript Rehberi</font></u></a> ile başlayınız. JavaScript temellerini sağlam olarak kavradığınızda, nesneler ve ifadeler ile ilgili detaylı bilgiler için özelleşmiş olan <a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/Reference">JavaScript Referansı</a>'nı kullanabilirsiniz.</p> - -<h2 id="JavaScript_nedir">JavaScript nedir?</h2> - -<p>JavaScript, çok platformlu ve nesne yönelimli bir script dilidir. Küçük ve hafif bir dildir. Bir ana bilgisayar ortamında (örneğin, bir web tarayıcısında) JavaScript, programatik olarak kontrol sağlamak için kendi ortamındaki nesnelerine bağlanabilir.</p> - -<p>Javascript, <code>Array</code>, <code>Date</code>, and <code>Math </code>gibi nesneleri içeren standart nesne kütüphanesini ve <code>operatörler, kontrol yapıları </code>ve<code> ifadeler</code> gibi temel dil setlerini içerir. JavaScript çekirdeği, ilave nesneler ile birlikte çeşitli amaçlar için genişletilebilir.Örneğin:</p> - -<ul> - <li><em>İstemci-taraflı JavaScript,</em> yeni nesneler üretmek amacıyla çekirdek dili genişleterek tarayıcının ve kendi sahip olduğu Doküman Nesne Modeli'nin (DOM) kontrol edilebilmesini sağlar. Örnek olarak istemci-taraflı uzantılar, bir uygulamanın HTML formuna yeni öğeler ekleyebilmesine ve fare tıklamaları, form girdileri, ve sayfa dolaşımı gibi kullanıcı olaylarını yanıtlayabilmesine olanak sağlar.</li> - <li><em>Sunucu-taraflı JavaScript, </em>bir sunucu üzerinde çalışmakta olan JavaScript'e yönelik yeni nesneler üretmek suretiyle çekirdek dili genişletir. Örnek olarak, sunucu-taraflı uzantılar, bir uygulamanın veri tabanı ile iletişim kurmasına, bir işlemden başka bir işleme bilgi aktararak uygulamanın devamlılığını sağlamasına, veya sunucudaki dosya üzerinde değişiklikler yapmasına olanak sağlar.</li> -</ul> - -<h2 id="JavaScript_and_Java" name="JavaScript_and_Java">JavaScript ve Java</h2> - -<p>JavaScript ve Java bazı yönleriyle benzer olmakla birlikte temelde farklıdırlar. JavaScript dili, Java'ya benzer fakat JavaScript'te, sabit Java tipleri ve Java'daki güçlü tip denetimi yoktur. JavaScript'in Java ile benzerlik göstermesi nedeniyle, isminin LiveScript'ten JavaScript'te değiştirilmesine neden olan Java'daki çoğu söz dizim ifadesini, isimlendirme düzenini ve basit kontrol akışını yapılarını destekler.</p> - -<p>Java'nın tanımlanarak oluşturulmuş sınıfları derle-çalıştır sisteminin aksine; Javascript, veri tiplerinin ufak bir kısmı olan sayısal, boolean ve string veri tiplerini destekleyen çalışma sistemine sahiptir. <span id="result_box" lang="tr"><span class="hps">JavaScript'te, diğer dillerde yaygın olarak kullanılan</span> <span class="hps">sınıf</span> <span class="hps">temelli </span></span><span lang="tr"><span class="hps">nesne modeli</span> <span class="hps">yerine </span>prototip <span class="hps">temelli</span> <span class="hps">nesne</span> <span class="hps">modeli vardır. Prototip-temelli model, dinamik olarak miras almayı destekler. Böylelikle miras olarak alınan verinin, nesneler tarafından çoklanarak değiştirilebilmesini sağlanır. Ayrıca JavaScript, herhangi bir özel tanımlamaya gerek kalmadan fonksiyonları da destekler. Fonskiyonlar, esnek biçimlerde çalıştırılabilen metodlar halinde bir nesnenin özellikleri olabilirler.</span></span></p> - -<p>JavaScript, Java'ya göre oldukça serbest biçimli bir dildir. Tüm değişkenleri, sınıfları ve metodları baştan tanımlamanıza gerek yoktur. Metodların public, private, veya protected olup olmadığı ile ilgili kaygılanmanıza gerek yoktur ve arayüzleri tanımlamanıza gerek yoktur. Değişkenler, parametreler ve fonksiyon dönüş türleri üstü kapalı türler değildir. (Tipine derleyici karar verir.)</p> - -<p>Java, tip güvenliği ve hızlı çalıştırma için tanımlanmış bir sınıf-tabanlı programlama dilidir. Tip güvenliği, örneğin bir Java tamsayısını bir nesne referansına çeviremeyeceğiniz ya da gizli belleğe Java bytecodlarını bozarak ulaşamayacağınız anlamına gelir. Java'nın sınıf tabanlı modeli, programların sadece sınıflardan ve onların metodlarından oluştuğu anlamına gelir. Java'nın sınıf kalıtımı ve sıkı yazılışı, genellikle sıkıca bağlanmış nesne hiyerarşileri gerektirir. Bu gereksinimler, Java programlamayı JavaScript programlamadan daha kompleks yapar.</p> - -<p>Javascript'in küçük yapısının aksine temelleri HyperTalk ve dBASE gibi dinamik tipli dillere dayanır.Bu betik dilleri; kolay söz dizimi, özelleştirilmiş tümleşik yapısı ve nesne oluşturma için minimum gereksinimlere ihtiyaç duyması sayesinde diğer dillere göre daha geniş programcı kitlesine hitap eder.</p> - -<table class="standard-table"> - <caption>JavaScript ile Java dillerinin farkları</caption> - <thead> - <tr> - <th scope="col">JavaScript</th> - <th scope="col">Java</th> - </tr> - </thead> - <tbody> - <tr> - <td>Nesne temellidir. Nesnelerin türleri arasında bir ayrım söz konusu değildir. Prototype mekanizması ile oluşturulan kalıtım sayesinde, değişkenler ve metodlar herhangi bir objeye dinamik olarak eklenebilir.</td> - <td>Nesne temellidir. Nesneler, sınıflar halinde birbirlerinden ayrılmışlardır ve örnekleri arasında oluşturulan kalıtım sınıf hiyerarşisi ile sağlanır. Sınıflar ve oluşturulan nesnelere dinamik olarak değişken ve metot eklemesi yapılamaz.</td> - </tr> - <tr> - <td>Değişkenlerin veri türlerinin tanımlanmasına gerek yoktur. İlk atama yapıldığında bir veri türüne sahip olurlar (dinamik tipleme). Örn: var degiskenAdi;</td> - <td>Değişkenlerin veri türleri tanımlanmak zorundadır (statik tipleme). Örn: String degiskenAdi.</td> - </tr> - <tr> - <td>Otomatik olarak sabit diske yazılamazlar.</td> - <td>Otomatik olarak sabit diske yazılabilirler.</td> - </tr> - </tbody> -</table> - -<p>Javascript ve Java ile ilgili farklılıklar hakkında daha fazla bilgi edinmek için, <a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/Guide/Details_of_the_Object_Model">Details of the object model</a> bölümüne göz atabilirsiniz.</p> - -<h2 id="JavaScript_and_the_ECMAScript_Specification" name="JavaScript_and_the_ECMAScript_Specification">JavaScript ve ECMAScript beyannamesi</h2> - -<p>JavaScript standardı, <a class="external" href="http://www.ecma-international.org/">Ecma International</a> tarafından belirlenir. Ecma International, JavaScript temelli standartlaştırılmış uluslararası bir programlama dili (ECMAScript) sunmak için, bilgi ve iletişim sistemlerinin standartlaştırılmasını sağlayan bir Avrupa derneğidir (ECMA'nın eski açınımı: European Computer Manufacturers Association (Avrupa Bilgisayar Üreticileri Derneği)). Standartlaştırılmış JavaScript versiyonu olan ECMAScript, standardı destekleyen tüm uygulamalarda aynı şekilde çalışır. Firmalar, açık standart dili kullanarak kendi Javascript dillerini oluşturabilirler. ECMAScript standardı ECMA-262 beyannamesi altında belgelendirilmiştir. JavaScript ve ECMAScript beyannameleri hakkında detaylı bilgi edinmek için <a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/New_in_JavaScript">New in JavaScript</a> bölümüne bakabilirsiniz.</p> - -<p>ECMA-262 standardı ayrıca ISO tarafından ISO-16262 olarak onaylanmıştır. Beyannameyi <a href="http://www.ecma-international.org/publications/standards/Ecma-262.htm">Ecma International'ın web sitesinde</a> de bulabilirsiniz. ECMAScript beyannamesi, DOM (Doküman Nesnesi Modeli) hakkında bir tanımlama sunmaz. Zira DOM, <a href="http://www.w3.org/">World Wide Web Consortium (W3C)</a> ve <a href="https://whatwg.org/">WHATWG (Web Hypertext Application Technology Working Group)</a> tarafından standartlaştırılmıştır. DOM, HTML dokümanındaki nesnelerin, JavaScript betiğinize aktarılması için bir yol sunar. JavaScript ile programlamada kullanılan farklı teknolojiler hakkında bilgi edinmek için <a href="/en-US/docs/Web/JavaScript/JavaScript_technologies_overview">JavaScript technologies overview</a> bölümüne bakabilirsiniz.</p> - -<h3 id="JavaScript_Documentation_versus_the_ECMAScript_Specification" name="JavaScript_Documentation_versus_the_ECMAScript_Specification">JavaScript dokümantasyonu ve ECMAScript beyannamesi farkları</h3> - -<p>ECMAScript beyannamesi, ECMAScript dilinin gerçekleştirilmesi için gereksinimleri belirler. Kendi ECMAScript gerçekleştiriminizi veya Firefox'taki SpiderMonkey gibi standartlara uyan bir ECMAScript motoru oluşturmanız için kullanışlıdır.</p> - -<p>ECMAScript dokümanı, programcıların betik yazması için düzenlenmemiştir; betik yazmak hakkında bilgi edinmek için için JavaScript dokümantasyonunu kullanabilirsiniz.</p> - -<p>ECMAScript beyannamesinin kullandığı terminoloji ve söz dizimine bir JavaScript programcısı alışkın olmayabilir. Dilin açıklaması ECMAScript'ten farklılık göstermesine rağmen, dilin kendisi aynı kalmıştır. Yani JavaScript, ECMAScript beyannamesinde belirlenen bütün fonksiyonelliği kapsar.</p> - -<p>JavaScript dokümantasyonu, JavaScript programcısının aşina olduğu şekilde dilin özelliklerini ele alır.</p> - -<h2 id="JavaScript_ile_başlangıç">JavaScript ile başlangıç</h2> - -<p>JavaScript'e başlamak kolaydır: tüm ihtiyacınız modern bir web tarayıcısı. Bu rehber, sadece Firefox'un son sürümlerinin desteklediği bazı JavaScript özelliklerini içerir, bu yüzden Firefox'un son sürümlerini kullanmak önerilir.</p> - -<p>Firefox'ta çalıştırabileceğiniz iki tane kullanışlı JS aracı vardır: Web konsol ve Scratchpad.</p> - -<h3 id="Web_Konsolu">Web Konsolu</h3> - -<p><a href="/en-US/docs/Tools/Web_Console">Web Konsolu</a> yüklü olan sayfanın yapısal içeriğini gösterir ve ayrıca o anda JavaScript kodlarınızı çalıştırabileceğiniz bir <a href="/en-US/docs/Tools/Web_Console#The_command_line_interpreter">komut satırı</a> da içerir.</p> - -<p>Web konsolunu açmak için (Ctrl+Shift+K) komutunu kullanabilir veya "Geliştirici" menüsünden "Tarayıcı Konsolu"'nu seçebilirsiniz. Geliştirici menüsü Firefox'unuzda sağ üst bölümde bulunan "Araçlar" kısmındadır. Tarayıcı konsolu penceresi sayfanın üstüne açılır. Konsolun en alt kısmında aşağıdaki şekilde JavaScript kodunu gireceğiniz ve çıktısını alabileceğiniz bir komut satırı bulunmaktadır:</p> - -<p><img alt="" src="https://mdn.mozillademos.org/files/7363/web-console-commandline.png" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;"></p> - -<h3 id="Karalama_defteri">Karalama defteri</h3> - -<p>Web konsolu tek satırlı JavaScript kodunuzu çalıştırmak için iyi bir araçtır. Çok satırlı JavaScript kodları çalıştırmak istediginizde ise web konsolu'nun bunu yapma yetisi olsa da kullanışlı değildir ve yazdığınız kod örneklerini kaydedemez. Bu yüzden daha kompleks kod örnekleri için <a href="/en-US/docs/Tools/Scratchpad">Karalama defteri</a> daha iyi bir araçtır.</p> - -<p>Karalama defterini açmak için (Shift+F4) komutunu kullanabilir veya "Web geliştirici" menüsünden "Karalama defteri"'ni seçebilirsiniz. JavaScript kodu yazıp çalıştırabileceğiniz, farklı bir editör penceresi açılır. Ayrıca komutlarınızı diskinizde saklayabilir ve diskinizden yükleyebilirsiniz.</p> - -<p><img alt="" src="https://mdn.mozillademos.org/files/7365/scratchpad.png" style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;"></p> - -<h3 id="Merhaba_Dünya">Merhaba Dünya</h3> - -<p>JS'e başlamak için, Karalama defteri'ni açın ve ilk kodunuz olan "Merhaba Dünya" yazın:</p> - -<pre class="brush: js">function selamVer(adiniz) { - alert("Merhaba" + adiniz); -} - -selamVer("Dünya"); -</pre> - -<p>Yukarıda gösterildiği gibi yazdığınız kodu Karalama defteri penceresinden seçin ve çalıştırmak için Ctrl+R komutunu kullanın ve izleyin.</p> - -<p>İlerleyen sayfalar, daha kompleks uygulamar yazabileceğiniz JS syntaxlarını ve dil özelliklerini içerir.</p> - -<p>{{PreviousNext("Web/JavaScript/Guide", "Web/JavaScript/Guide/Grammar_and_types")}}</p> |