diff options
Diffstat (limited to 'files/tr/web/javascript/reference/global_objects/array/index.html')
| -rw-r--r-- | files/tr/web/javascript/reference/global_objects/array/index.html | 371 |
1 files changed, 371 insertions, 0 deletions
diff --git a/files/tr/web/javascript/reference/global_objects/array/index.html b/files/tr/web/javascript/reference/global_objects/array/index.html new file mode 100644 index 0000000000..7cebdbba0f --- /dev/null +++ b/files/tr/web/javascript/reference/global_objects/array/index.html @@ -0,0 +1,371 @@ +--- +title: Diziler +slug: Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Array +tags: + - Array + - JavaScript +translation_of: Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Array +--- +<div>{{JSRef}}</div> + +<p>JavaScript <strong><code>Array</code></strong> nesnesi, üst düzey, liste benzeri dizi yapıları için kullanılan genel bir nesnedir.</p> + +<p><strong>Bir dizi oluşturma</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var meyveler = ["Elma", "Muz"]; + +console.log(meyveler.length); +// 2</pre> + +<p><strong>Dizideki (indeks ile) elemana ulaşma</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var ilk = meyveler[0]; +// Elma + +var son = meyveler[meyveler.length - 1]; +/* Diziler sıfır-tabanlı olduğu için uzunluk-1'inci eleman son elemandır. +// Muz</pre> + +<p><strong>Bir dizi üzerinde döngü kurma</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">meyveler.forEach(function (item, index, array) { + console.log(item, index); +}); +// Elma 0 +// Muz 1</pre> + +<p><strong>Dizinin sonuna eleman ekleme</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var yeniDizi = meyveler.push("Portakal"); +// ["Elma", "Muz", "Portakal"]</pre> + +<p><strong>Dizi sonundan eleman kaldırma</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var son = meyveler.pop(); // Portakal elemanını kaldır(sondan) +// ["Elma", "Muz"];</pre> + +<p><strong>Dizi başından eleman kaldırma</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var ilk = fruits.shift(); // Elma elemanını kaldır(baştan) +// ["Muz"];</pre> + +<p><strong>Dizi başına eleman ekleme</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var yeniDizi = fruits.unshift("Çilek") // Başa ekle +// ["Çilek", "Muz"];</pre> + +<p><strong>Dizideki elemanın kaçıncı sırada olduğunu bulma</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">meyveler.push("Mango"); +// ["Çilek", "Muz", "Mango"] + +var pos = meyveler.indexOf("Muz"); +// 1</pre> + +<p><strong>Belirli bir sıradaki elemanı silme</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var silinenEleman = meyveler.splice(pos, 1); // bir elemanı kaldırma +// ["Çilek", "Mango"] +</pre> + +<p><strong>Dizi kopyalama</strong></p> + +<pre class="brush: js line-numbers language-js notranslate">var kopyalananDizi = meyveler.slice(); // +// ["Çilek", "Mango"]</pre> + +<h2 id="Söz_Dizimi">Söz Dizimi</h2> + +<pre class="syntaxbox notranslate">[<var>element0</var>, <var>element1</var>, ..., <var>elementN</var>] +new Array(<em>element0</em>, <em>element1</em>, ..., <em>elementN</em>) +new Array(<em>diziUzunlugu</em>) +</pre> + +<div class="note"> +<p><strong>Not: </strong>N + 1 = dizi uzunluğu</p> +</div> + +<dl> + <dt><code><var>element0</var>, <var>element1</var>, ..., <var>elementN</var> </code></dt> + <dd>Bir dizi <code>new Array() </code>nesnesine verilen argüman dışında(yukarıdaki diziUzunluğu argümanı gibi), verilen elemanlar ile oluşturulabilir.(Yukarıda görüldüğü üzere) Bu özel durum sadece <code>new Array()</code> nesnesiyle (<code>Array </code>Constructor) oluşturulan dizilere uygulanabilir, köşeli parantezler ( [ ve ] ) ile oluşturulan dizilere uygulanamaz.</dd> + <dt><code><var>arrayLength </var></code><var>(dizi uzunluğu)</var></dt> + <dd><code>array </code>nesnesinden sadece 0 ve 2<sup>32</sup>-1 (dahil) arasındaki tam sayılardan biri argüman olarak geçirilebilir.</dd> + <dd>If the only argument passed to the <code>Array</code> constructor is an integer between 0 and 2<sup>32</sup>-1 (inclusive), a new, empty JavaScript array and its length is set to that number. If the argument is any other number, a {{jsxref("Global_Objects/RangeError", "RangeError")}} exception is thrown.</dd> +</dl> + +<h2 id="Tanım">Tanım</h2> + +<p>Diziler liste benzeri nesnelerdir ve dönüştürme, tekrarlama gibi işlemlerini uygulamak için dahili methotlarla gelmektedir. JavaScript dizilerinin ne uzunlukları nede elemanları sabit değildir. Önceden tanımlamak gerekmez. Listenin uzunluğu her daim değişebilir ve dizi elemanları ayrık yerleştirilebilir. JavaScript dizilerin düzenli olmasını garanti etmez. Kullanımı tamamen geliştiricinin kullanım senaryosuna bağlıdır. Genel olarak bu yapı esnek ve kullanışlıdır fakat bu özelliklerin sizin belirli kullanım senaryonuzla uyuşup uyuşmadığını dikkate almalısınız.</p> + +<p>Note that <a class="external" href="http://www.andrewdupont.net/2006/05/18/javascript-associative-arrays-considered-harmful/">you shouldn't use an array as an associative array</a>. You can use plain {{jsxref("Global_Objects/Object", "objects")}} instead, although doing so comes with its own caveats. See the post <a class="external" href="http://www.less-broken.com/blog/2010/12/lightweight-javascript-dictionaries.html" title="http://monogatari.doukut.su/2010/12/lightweight-javascript-dictionaries.html">Lightweight JavaScript dictionaries with arbitrary keys</a> as an example.</p> + +<h3 id="Dizi_nesnelerine_erişme">Dizi nesnelerine erişme</h3> + +<p>JS dizileri sıfır-tabanlı'dır. Yani ilk elemanın dizideki index'i 0'dır. Son elemanın index'i {{jsxref("Array.length", "length")}} değerinin bir eksiğine eşittir.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">var arr = ["bu ilk eleman", "bu ikinci eleman"]; +console.log(arr[0]); // ilk elemanı yazdırır +console.log(arr[1]); // ikinci elemanı yazdırır +console.log(arr[arr.length - 1]); // son elemanı yazdırır +</pre> + +<p>Dizi öğeleri, {{jsxref("Array.toString", "toString")}} gibi sadece nesne özellikleridir. Geçersiz index numarası ile eleman çağırdığınız zaman <code>undefined</code> değerini alırsınız. Ancak, dizinin bir elemanına aşağıdaki gibi erişmeye çalışırsanız söz dizimi hatası alırsınız, çünkü özellik adı geçerli değildir.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">console.log(arr.0); // bir söz dizimi hatasıdır +</pre> + +<p>Yukardaki kullanımın söz dizimi hatasına yol açmasında özel bir durum yoktur nokta ile gösterim sayı değeri ile başlayamaz tıpkı değişken tanımlamalarında olduğu gibi. Eğer '3d' isimli bir obje değerine ulaşmak istiyorsanız obj['3d'] çağırımını yapmalısınız.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">var years = [1950, 1960, 1970, 1980, 1990, 2000, 2010]; +console.log(years.0); // söz dizimi hatası +console.log(years[0]); // çalışır +</pre> + +<pre class="brush: js notranslate">renderer.3d.setTexture(model, "character.png"); // söz dizimi hatası +renderer["3d"].setTexture(model, "character.png"); // çalışır +</pre> + +<p>Note that in the <code>3d</code> example, "<code>3d</code>" had to be quoted. It's possible to quote the JavaScript array indexes as well (e.g., <code>years["2"]</code> instead of <code>years[2]</code>), although it's not necessary. The 2 in <code>years[2]</code> eventually gets coerced into a string by the JavaScript engine, anyway, through an implicit <code>toString</code> conversion. It is for this reason that "2" and "02" would refer to two different slots on the <code>years</code> object and the following example logs <code>true</code>:</p> + +<pre class="brush: js notranslate">console.log(years["2"] != years["02"]); +</pre> + +<p>Similarly, object properties which happen to be reserved words(!) can only be accessed as string literals in bracket notation:</p> + +<pre class="brush: js language-js notranslate">var promise = { + 'var' : 'text', + 'array': [1, 2, 3, 4] +}; + +console.log(promise['array']);</pre> + +<h3 id="Uzunluk_ve_sayısal_özellikler_arasındaki_ilişki">Uzunluk ve sayısal özellikler arasındaki ilişki</h3> + +<p>Bir JavaScript dizisinin {{jsxref("Array.length", "length")}} özelliği ve sayısal özellikleri bağlıdır. Bir takım ön tanımlı dizi metotları (örn., {{jsxref("Array.join", "join")}}, {{jsxref("Array.slice", "slice")}}, {{jsxref("Array.indexOf", "indexOf")}}, vb.) çağrıldıklarında, dizinin {{jsxref("Array.length", "length")}} özellik değerini hesaba katar. Diğer metotlar (örn., {{jsxref("Array.push", "push")}}, {{jsxref("Array.splice", "splice")}}, vb.) daha çok dizinin {{jsxref("Array.length", "length")}} özelliğinin güncellenmesine neden olur.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">var meyveler = []; +meyveler.push("muz", "elma", "şeftali"); + +console.log(meyveler.length); // 3</pre> + +<p>Uygun bir index değeri ile beraber, bir dizi elemanı güncellenirse ve ilgili index sayısı dizi sınırları dışında ise; dizi boyutu, verilen index'e uyum sağlayacak biçimde büyüyecek ve Javascript motoru, dizinin {{jsxref("Array.length", "length")}} özelliğini uygun şekilde güncelleyecektir.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">fruits[3] = "mango"; +console.log(fruits[3]); +console.log(fruits.length); // 4</pre> + +<p>Uzunluk özelliğini doğrudan ayarlamak, özel bir davranışa neden olur.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">fruits.length = 10; +console.log(fruits); // Dizi, tanımsız olarak doldurulur +console.log(fruits.length); // 10 +</pre> + +<p>Bu özellik {{jsxref("Array.length")}} sayfasında daha ayrıntılı olarak anlatılmıştır.</p> + +<h3 id="Bir_diziyi_eşleşen_bir_sonuç_ile_oluşturmak">Bir diziyi eşleşen bir sonuç ile oluşturmak</h3> + +<p>Bir düzenli ifadeye yollanan metin sonucu bir JavaScript dizisi oluşturulabilir. Bu dizi, eşleşen sonuca ait özellikleri ve ifadeleri içerir. Böyle bir dizi {{jsxref("RegExp.exec")}}, {{jsxref("String.match")}}, ve {{jsxref("String.replace")}} tarafından döndürülür. Bu özellikler ve öğeleri açıklamaya yardımcı olabilmesi için aşağıdaki örneği ve altındaki tabloyu inceleyin.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">// Match one d followed by one or more b's followed by one d +// Remember matched b's and the following d +// Ignore case + +var myRe = /d(b+)(d)/i; +var myArray = myRe.exec("cdbBdbsbz"); +</pre> + +<p>Eşleşen sonucun öğeleri ve özellikleri aşağıdaki gibidir:</p> + +<table class="fullwidth-table"> + <tbody> + <tr> + <td class="header">Özellik/Öğe</td> + <td class="header">Açıklama</td> + <td class="header">Örnek</td> + </tr> + <tr> + <td><code>input</code></td> + <td>Düzenli ifadeye yollanan metni işaret eden salt-okunur bir özelliktir.</td> + <td>cdbBdbsbz</td> + </tr> + <tr> + <td><code>index</code></td> + <td>Düzenli ifadeye yollanan metindeki eşleşmenin sıfır-tabanlı ve salt-okunur index özelliğidir.</td> + <td>1</td> + </tr> + <tr> + <td><code>[0]</code></td> + <td>Son eşleşen karakteri belirten salt-okunur bir özelliktir.</td> + <td>dbBd</td> + </tr> + <tr> + <td><code>[1], ...[n]</code></td> + <td>Read-only elements that specify the parenthesized substring matches, if included in the regular expression. The number of possible parenthesized substrings is unlimited.</td> + <td>[1]: bB<br> + [2]: d</td> + </tr> + </tbody> +</table> + +<h2 id="Özellikler">Özellikler</h2> + +<dl> + <dt>{{jsxref("Array.length")}}</dt> + <dd>The <code>Array</code> constructor's length property whose value is 1.</dd> + <dt>{{jsxref("Array.prototype")}}</dt> + <dd>Allows the addition of properties to all array objects.</dd> +</dl> + +<h2 id="Yöntemler">Yöntemler</h2> + +<dl> + <dt>{{jsxref("Array.from()")}} {{experimental_inline}}</dt> + <dd>Bir dizi benzeri veya bir yinelenebilir nesneden yeni bir Dizi örneği oluşturur.</dd> + <dt>{{jsxref("Array.isArray()")}}</dt> + <dd>Eğer bir dizi ise true, değilse false döndürür.</dd> + <dt>{{jsxref("Array.observe()")}} {{experimental_inline}}</dt> + <dd>Asynchronously observes changes to Arrays, similar to {{jsxref("Object.observe()")}} for objects. It provides a stream of changes in order of occurrence.</dd> + <dt>{{jsxref("Array.of()")}} {{experimental_inline}}</dt> + <dd>Creates a new <code>Array</code> instance with a variable number of arguments, regardless of number or type of the arguments.</dd> +</dl> + +<h2 id="Dizi_örnekleri"><code>Dizi</code> örnekleri</h2> + +<p>Tüm dizi örnekleri, {{jsxref("Array.prototype")}} 'dan türer. The prototype object of the <code>Array</code> constructor can be modified to affect all <code>Array</code> instances.</p> + +<h3 id="Özellikler_2">Özellikler</h3> + +<div>{{page('/tr/docs/Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Array/prototype', 'Properties')}}</div> + +<h3 id="Metodlar">Metodlar</h3> + +<h4 id="Mutator_methods">Mutator methods</h4> + +<div>{{page('tr/docs/Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Array/prototype', 'Mutator_methods')}}</div> + +<h4 id="Accessor_methods">Accessor methods</h4> + +<div>{{page('tr/docs/Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Array/prototype', 'Accessor_methods')}}</div> + +<h4 id="Iteration_methods">Iteration methods</h4> + +<div>{{page('tr/docs/Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Array/prototype', 'Iteration_methods')}}</div> + +<h2 id="Array_generic_methods"><code>Array</code> generic methods</h2> + +<p>Sometimes you would like to apply array methods to strings or other array-like objects (such as function {{jsxref("Functions/arguments", "arguments", "", 1)}}). By doing this, you treat a string as an array of characters (or otherwise treat a non-array as an array). For example, in order to check that every character in the variable <var>str</var> is a letter, you would write:</p> + +<pre class="brush: js notranslate">function isLetter(character) { + return (character >= "a" && character <= "z"); +} + +if (Array.prototype.every.call(str, isLetter)) + alert("The string '" + str + "' contains only letters!"); +</pre> + +<p>This notation is rather wasteful and JavaScript 1.6 introduced a generic shorthand:</p> + +<pre class="brush: js notranslate">if (Array.every(isLetter, str)) + alert("The string '" + str + "' contains only letters!"); +</pre> + +<p>{{jsxref("Global_Objects/String", "Generics", "#String_generic_methods", 1)}} are also available on {{jsxref("Global_Objects/String", "String")}}.</p> + +<p>These are currently not part of ECMAScript standards (though the ES6 {{jsxref("Array.from()")}} can be used to achieve this). The following is a shim to allow its use in all browsers:</p> + +<pre class="brush: js notranslate">// Assumes Array extras already present (one may use polyfills for these as well) +(function () { + 'use strict'; + + var i, + // We could also build the array of methods with the following, but the + // getOwnPropertyNames() method is non-shimable: + // Object.getOwnPropertyNames(Array).filter(function (methodName) {return typeof Array[methodName] === 'function'}); + methods = [ + 'join', 'reverse', 'sort', 'push', 'pop', 'shift', 'unshift', + 'splice', 'concat', 'slice', 'indexOf', 'lastIndexOf', + 'forEach', 'map', 'reduce', 'reduceRight', 'filter', + 'some', 'every', 'isArray' + ], + methodCount = methods.length, + assignArrayGeneric = function (methodName) { + var method = Array.prototype[methodName]; + Array[methodName] = function (arg1) { + return method.apply(arg1, Array.prototype.slice.call(arguments, 1)); + }; + }; + + for (i = 0; i < methodCount; i++) { + assignArrayGeneric(methods[i]); + } +}());</pre> + +<h2 id="Örnekler">Örnekler</h2> + +<h3 id="Bir_dizi_oluşturmak">Bir dizi oluşturmak</h3> + +<p>Aşağıdaki örnekte uzunluğu [0] olan bir dizi tanımlanıyor(<code>msgArray</code>), daha sonra <code>msgArray[0]</code> ve <code>msgArray[99]</code> indexlerine değer atanıyor ve böylece dizinin uzunluğu 100'e çıkıyor.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">var msgArray = new Array(); +msgArray[0] = "Hello"; +msgArray[99] = "world"; + +if (msgArray.length == 100) + print("The length is 100."); +</pre> + +<h3 id="2_boyutlu_dizi_oluşturmak">2 boyutlu dizi oluşturmak</h3> + +<p>Aşağıdaki örnekte elemanları stringler olan 2 boyutlu bir diziden oluşturulmuş satranç tahtası bulunuyor. İlk hamle 'p' elemanının 6,4 indeksinden 4,4 indexine kopyalanarak yapılmış. Eski bulunduğu index olan 6,4 boş olarak işaretlenmiş.</p> + +<pre class="brush: js notranslate">var board = +[ ['R','N','B','Q','K','B','N','R'], + ['P','P','P','P','P','P','P','P'], + [' ',' ',' ',' ',' ',' ',' ',' '], + [' ',' ',' ',' ',' ',' ',' ',' '], + [' ',' ',' ',' ',' ',' ',' ',' '], + [' ',' ',' ',' ',' ',' ',' ',' '], + ['p','p','p','p','p','p','p','p'], + ['r','n','b','q','k','b','n','r']]; +print(board.join('\n') + '\n\n'); + +// Move King's Pawn forward 2 +board[4][4] = board[6][4]; +board[6][4] = ' '; +print(board.join('\n')); +</pre> + +<p>Çıktı:</p> + +<pre class="eval notranslate">R,N,B,Q,K,B,N,R +P,P,P,P,P,P,P,P + , , , , , , , + , , , , , , , + , , , , , , , + , , , , , , , +p,p,p,p,p,p,p,p +r,n,b,q,k,b,n,r + +R,N,B,Q,K,B,N,R +P,P,P,P,P,P,P,P + , , , , , , , + , , , , , , , + , , , ,p, , , + , , , , , , , +p,p,p,p, ,p,p,p +r,n,b,q,k,b,n,r +</pre> + +<h2 id="Tarayıcı_Uyumluluk_Tablosu">Tarayıcı Uyumluluk Tablosu</h2> + +<p>{{Compat("javascript.builtins.Array")}}</p> + +<h2 id="Daha_fazlası">Daha fazlası</h2> + +<ul> + <li><a href="https://github.com/plusdude/array-generics" title="https://github.com/plusdude/array-generics">Polyfill for JavaScript 1.8.5 Array Generics and ECMAScript 5 Array Extras</a></li> + <li><a href="/tr/docs/JavaScript/Guide/Working_with_Objects#Indexing_object_properties" title="JavaScript/Guide/Working_with_objects#Indexing_object_properties">"Indexing object properties" in JavaScript Guide: "Working with objects"</a></li> + <li><a href="/tr/docs/JavaScript/New_in_JavaScript/1.7#Array_comprehensions" title="New_in_JavaScript_1.7#Array_comprehensions">New in JavaScript 1.7: Array comprehensions</a></li> + <li><a href="/tr/docs/JavaScript/New_in_JavaScript/1.6#Array_extras" title="New_in_JavaScript_1.6#Array_extras">New in JavaScript 1.6: Array extras</a></li> + <li><a href="/tr/docs/JavaScript_typed_arrays" title="JavaScript_typed_arrays">Draft: Typed Arrays</a></li> +</ul> |